Çin Tayvandan Ne İstiyor?

 

Çin, uzak doğu bölgesinden dünya süper güçlüğüne büyüyen devlet. Amerikalı internet sitesi Global Firepower'ın değerlendirmesine göre dünyanın 3.büyük askeri gücü ve IMF'in raporuna göre de dünyanın 2.büyük ekonomisine sahip olan Çin, hernekadar büyük devlet olsada bu aralar siyasi ve askeri olarak başı biraz ağrıyor.

Zira Tayvan savunma bakanının açıklamasına göre, Çin ve Tayvan arasında 40 yıldır olmadığı kadar gerilimin yükseldiğini söylüyor. Yüzölçümüne, askeri ve ekonomik gücüne bakarsak eğer Tayvan'ın Çin ile aşık atamayacağı aşikar. Fakat Tayvan'nın arkasında ABD'nin olması ve Çin'nin tarihinde büyük savaşlardan kaçınarak yüce zaferlere sahip olamaması onları askeri açından üstün olsalar dahi tereddütte bırakıyor. O yüzden şu sürecte Çin'nin yaptığı tek şey, Tayvan'a karşı üstün gücünü göstermek amacıyla ada yakınlarında tatbikat yapmak.

Peki Çin neden böyle yapıyor?

Yani Çin Tayvan'dan ne istiyor?

Çin'nin Tayvan'dan ne istediğini anlamak için tarihte kısa bir yolculuk yapmamız gerekiyor. 

Tayvan adasının tarihi çok eskiye dayanır. Ama biz konumuzu ilgilendiren kısmını kısaca özetleyecek olursak, 

Tayvan'da bilinen ilk yerleşimciler, günümüzdeki Çin'in güneyinden geldiği düşünülen Austronesian kabile halkı.

Ada, ilk olarak milattan sonra 239'da, bir imparatorun bölgeyi keşfetmek için keşif kuvveti gönderdiğine dair bilgiler içeren Çin kayıtlarında görünüyor.

Bu kayıtlarda hiç şüphesiz Çin'nin Tayvan adasında hak iddia etmesindeki en büyük kozu.  

Tayvan, 1683'ten 1895'e kadar Çin'in Qing Hanedanlığı tarafından yönetildi. 17. Yüzyıldan itibaren Çin içerisinde oluşan sorunlardan kaçmaya çalışan önemli sayıdaki Çinliler adaya göç etmeye başladı. 

Çoğu, Fujian eyaletinden Hoklo Çinlisi ve Guangdong'dan Hakka Çinlisiydi. Bu iki göç grubunun torunları şu anda adadaki açık ara en büyük nüfus demografik gruplarını oluşturuyor.

Tayvan adasının kaderini etkileyen bir diğer durum ise Çin-Japon savaşıydı. 1895'te Japonya Birinci Çin-Japon Savaşı'nı kazandı ve Qing hükümeti, Tayvan'ı Japonya'ya bırakmak zorunda kaldı. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Japonya teslim oldu ve Çin'den aldığı toprakların kontrolünden vazgeçti. Savaşın galiplerinden biri olan Çin Cumhuriyeti, müttefikleri ABD ve İngiltere'nin rızasıyla Tayvan'ı yönetmeye başladı.

Ancak sonraki bir iki yıl içerisinde Çin'de bir iç savaş çıktı. Çin ve Tayvan 1940'lardaki bir iç savaş sırasında bölündü. Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisi 1949'da iktidarı ele geçirdi ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ilan etti. Çan Kay Şek ve Komintang hükümetinin yaklaşık 1,5 milyon destekçisi, 1949 yılında Tayvan’a iltica etti.

Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan'a yerleşip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarının Ada'da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilanını duyurdu.

İşte bu tarihten itibaren Tayvan, kendi tabirlerine göre Çin Cumhuriyeti bağımsız bir devlet oldu. Fakat ne yazık ki kendilerini tanıyan devlet sayısı 23'te kaldı. 

Evet Çin-Tayvan arasındaki ilişkileri ve Tayvan adasının konumuzu ilgilendiren kısmından bahsettim. Gelgelelim Çin Tayvan'dan ne istiyor? Meselesine. 

Aslında mesele Tayvan adasının tarihine bakıldığında açıkça ortada. 

Şu anda Tayvan adasında yaşayan nesil hernekadar Tayvan adasında doğmuş olsalar da dedeleri Çin ana karasından gelme. O yüzden tarihi gerçeklere dayanarak Çin adada hak iddia ediyor. 

Hem Tayvan adasını alarak toprak kazanmak istiyor hem de Tayvan'ın ekonomisiyle büyüklüğüne büyüklük katmak istiyor. Çünkü Tayvan, gelirinin %70'ni ihracatla kazanıyor. Ve bu aralarda gündemde olan çip krizi meselesinde de adeta dünyada kilit bir rolde olan oyuncu. Çünkü Tayvan, dünyada çip üretim pastasının  %63'üne sahip. 

Çin'nin Tayvan'ı kendi topraklarına katmak istemesindeki ana etmenler bunlar. Bundan sonraki videolarımda Tayvan ekonomisi ve siyasi yapısıyla ilgili bir iki video yapmayı düşünüyorum. Takipte kalın.